In november 2020 verscheen in Geron (een tijdschrift over ouder worden) een artikel over participatie in de ouderenzorg: hoe kun je het perspectief van ouderen meenemen in de zorg? Het artikel is geschreven door Tineke Abma en Susan Woelders. Beiden verbonden aan de Leyden Academy on Vitality and Ageing
Abma en Woelders pleiten in hun artikel voor ruimte. Ruimte voor de ouderen om hun verhaal te vertellen. Maar ook: ruimte voor de professionals om te luisteren naar de verhalen van de cliënten én naar hun eigen oordelen en emoties die daarbij opborrelen. Dat is volgens de auteurs belangrijk omdat je je pas kunt openstellen voor iemand anders, als je naar jezelf hebt geluisterd. Zolang je bezig bent met eigen oordelen en behoeften om te handelen en naar oplossingen te zoeken, blijft er weinig ruimte over om (écht) te luisteren naar de ander.
Abma en Woelders formuleren het treffend in hun artikel: “Het kijken naar wat er opkomt zonder daar meteen aan toe te geven, is een eerste stap om ruimte te maken voor de ander. Dit vereist een proces van vertraging: niet meteen oordelen en handelen, maar eerst aanschouwen en het eigen oordeel opschorten. Alleen dan is het mogelijk om je open te stellen en te luisteren naar wat die ander te zeggen heeft.”
Het eigen oordeel opschorten (mede dankzij een luisterregistratie-format)
Precies om deze redenen nemen de professionals tijdens een spiegelbijeenkomst niet deel aan het gesprek, maar zijn ze toehoorder. Luisteren is immers al lastig genoeg. Om de toehoorders hierbij te helpen het eigen oordeel uit te stellen, krijgen ze van De Xpeditie ons ‘luisterregistratie-format’.
Met dit ‘luisterregistratie-format’ worden toehoorders tijdens het luisteren uitgenodigd om dat wat zich aan emoties, oordelen en neigingen voordoet, te noteren. Door deze te registreren ontstaat weer ruimte om verder te luisteren. Bovendien helpt de registratie om ook tijdens de nabespreking niet alleen aan de slag te gaan met de wensen en behoeften van cliënten, maar om ook de eigen behoeften serieus te nemen.
Nieuwsgierig?
Het artikel ‘De stem en het perspectief van ouderen in de zorg’ van Tineke Abma en Susan Woelders is online beschikbaar via de site van Gerontijdschift. De directe link naar het artikel staat hier.